5 Phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ hiệu quả tốt nhất

Hiện nay có nhiều phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ giúp trẻ tăng cường về mặt nhận thức, hành vi, và các kỹ năng xã hội khác. Tuy nhiên để dạy trẻ đặc biệt cần phải thực sự kiên trì, đúng cách, hiểu được tâm lý của trẻ thì mới có thể đồng hành cùng con trong suốt chặng đường đầy gian nan này.

Những điều khó khăn trong dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ 

Đặc trưng của trẻ chậm phát triển trí tuệ chính là có chỉ số IQ dưới 70 tức là dưới mức trung bình. Điều này đã tạo ra những thiếu hụt nghiêm trọng về mặt nhận thức, hành vi, các kỹ năng ứng xử hay chăm sóc bản thân so với những người bình thường. Trẻ hầu như chỉ hoàn thành hết cấp 1 nhưng cũng rất khó khăn.

Có rất nhiều khó khăn trong quá trình dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ mà những người dạy dỗ phải đối mặt 

Trẻ chậm phát triển trí tuệ thường không chịu tập trung, thường xuyên lơ đãng, thường không chịu tuân theo chỉ dẫn do không hiểu người khác nói gì. Trẻ cũng dễ kích động khiến chính các phụ huynh cũng đau đầu trong việc tìm kiếm các  phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ. 

 

Các chuyên gia cho biết, việc giáo dục cho trẻ thiểu năng trí tuệ thường rất vất vả bởi con ghi nhớ rất chậm, không hiểu các kỹ năng đọc viết cơ bản. Một phép tính cộng trẻ bình thường chỉ mất 1 tiếng để hiểu và ghi nhớ nhưng với nhóm trẻ này có thể phải mấy đến 5 tiếng học để hiểu nhưng con cũng nhanh chóng quên mất.

 

Mặt khác nhóm trẻ này cũng ghi nhớ hoặc hiểu vấn đề một cách rất máy móc, rập khuôn, kém linh hoạt, khó ghi nhớ nếu chỉ sử dụng ngôn ngữ, lời nói bình thường. Trẻ chậm nói và cũng có vốn từ rất hạn hẹp, không hiểu người khác nói gì nên khi được thầy cô hay cha mẹ giảng dạy, đưa ra yêu cầu thường không đáp lại, không thực hiện. 

Chính vì thế, dù có nhiều phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ nhưng nếu không biết biết cách áp dụng thì con cũng khó lòng có thể tiếp thu, thậm chí nếu ép trẻ học còn khiến con kích động, trẻ tự làm đau mình để thể hiện những phản ứng chống đối. Đây cũng chính là những khó khăn khiến các giáo viên bình thường gặp khó khăn nếu trong lớp có một học sinh “đặc biệt“.

Các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ

Trẻ chậm phát triển trí tuệ chắc chắn cần phải được tiếp nhận giáo dục để hình thành được nhận thức, hành vi đúng đắn, có thể sớm hòa nhập với cuộc sống hay đi học nhưng các bạn bè đồng trang lứa. Tùy tình trạng của trẻ, các phương pháp sẽ được điều chỉnh và sắp xếp các lộ trình khác nhau. 

Cụ thể, một số phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ được ứng dụng phổ biến hiện nay bao gồm

Đánh thức các giác quan

Những thiếu hụt về chức năng thần kinh cũng khiến cho các giác quan của trẻ gặp nhiều hạn chế dẫn đến tính thụ động ở trẻ chậm phát triển trí tuệ. Thực hiện các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ bằng các kích hoạt các giác quan vừa giúp trẻ tăng khả năng ghi nhớ, nhận biết, tăng cường các phản xạ cho con.

Đánh thức các giác quan là phương pháp giúp trẻ phát triển cả về nhận thức và não bộ 

Theo TS. Pedro Alarcon đang giữ vai trò Giám đốc Y khoa Abbott Nutrition, Hoa Kỳ) cho biết, việc đánh thức phát triển các giác quan đồng thời cũng làm kích hoạt quá trình tương tác của các tế bào não để phát triển những tiềm năng về trí tuệ, khôi phục phần nào những đặc điểm thiếu hụt ở nhóm trẻ đặc biệt. 

Một số hoạt động kích thích các giác quan có thể giúp ích cho trẻ thiểu năng trí tuệ bao gồm

• Về thị giác: cho trẻ xem tranh, ảnh hay đồ vật từ gần đến xa, chú ý sử dụng chính những thứ quen thuộc với con. Phương pháp này có thể dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ nhận biết đồ vật hay con vật qua hình dáng, kích thước, màu sắc hay các đặc điểm nổi bật có thể nhìn bằng mắt thường. 

• Về thính giác: trẻ thường hay không đáp lại với những âm thanh, phản ứng bên ngoài, trở nên thời ờ quá mức và điều này cũng hoàn toàn cũng có thể gây nguy hiểm cho con trong đời sống hằng ngày. Hãy cho trẻ tập trung lắng nghe các âm thanh, hướng dẫn cho trẻ các âm thanh như thế nào, phát ra từ đối tượng nào hay âm thanh nào có thể gây nguy hiểm. Khi nghe, con cần phải tập trung cao độ để thấm thấu âm thanh, nhờ đó có thể phân biệt được tính chất, âm độ, so sáng cường độ của từng âm thanh, nhờ đó phát triển được về mặt nhận thức, so sánh, đánh giá. 

• Về xúc giác: đặc biệt với những trẻ chậm phát triển trí tuệ nặng cần phát triển về mặt xúc giác nhiều hơn để tăng cường các phản xạ. Phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ để kích thích giác quan này chính là để trẻ tiếp xúc trực tiếp với các loại đồ vật, con vật kết hợp với việc bổ sung các thông tin về tính chất vật đó. Hãy quan sát biểu cảm của con khi con tiếp xúc với các vật này để biết mức độ nhận thức của con. Chẳng hạn như khi trẻ tiếp xúc với các vật nguy hiểm như nước nóng con có biểu cảm sợ hãi không hay hứng thú hơn. 

• Về khứu giác: Một dấu hiệu trẻ sơ sinh bị thiểu năng trí tuệ được cho là có liên quan chính là việc trẻ không nhận thức được khi ngửi mùi sữa mẹ nên có xu hướng không gần gũi với mẹ. Do đó cũng cần áp dụng các phương pháp kích thích thị giác trong quá trình dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ cũng giúp nâng cao nhận thức và các kỹ năng cho trẻ đáng kể. 

• Về vị giác: cha mẹ hãy cho trẻ ăn đa dạng các vị đồng thời theo dõi các phản ứng và nói cho con biết đó là vị gì. Sau đó cho con ăn lại các món ăn khác với hương vị tương tự ( có thể gia giảm mức độ) và hỏi lại con đó là vị gì,dần dần sẽ giúp con nhận thức được hương vị.

Việc đánh thức các giác quan cũng liên quan trực tiếp đến sự phát triển toàn diện về nhận thức của trẻ nhỏ. Chính phụ huynh hoàn toàn là những người có thể hoàn thành tốt việc  giúp trẻ phát triển về mặt giác quan thông qua các hoạt động thường ngày. 

Phát triển tư duy cho trẻ chậm phát triển trí tuệ 

Chậm chạp về mặt tư duy, thiếu tính logic, nhận thức hạn hẹp chính là một trong những đặc điểm nổi bật có thể thấy rõ ở người thiểu năng trí tuệ. Do đó phát triển tư duy, kích thích sự sáng tạo, suy nghĩ, nhìn nhận được các vấn đề theo nhiều chiều hướng khác nhau luôn là các mục tiêu hàng đầu trong các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ. 

 

Các chuyên gia khuyến khích giáo dục nhóm trẻ này nên luôn kết hợp so sánh và phân tích các sự vật, đồ vật, hiện tượng.. Phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ này sẽ vừa giúp con tăng cường khả năng quan sát, phân tích đánh giá đồng thời tăng cường khả năng tư duy nhận thức đáng kể.

 

Chẳng hạn đưa ra hai đồ vật có cùng chức năng nhưng có hình dạng, kết cấu khác nhau và yêu con chỉ ra các đặc điểm khác biệt. Đồng thời từ từ chỉ vào các bộ phận để giúp con phân tích chi tiết về tác dụng, tính chất, kiểu dáng, đặc điểm để con có thể hiểu rõ hơn. 

Các trò chơi đóng vai, bắt chước 

Cùng con tham gia các trò chơi đóng vai chính chính là một trong những cách cực kỳ hiệu quả để vừa phát triển ngôn ngữ, giao tiếp và khả năng tư duy nhận thức cho con. Hơn hết các trò chơi thường mang lại cho trẻ cảm giác vui vẻ, hứng thú hơn là các bài học lý thuyết, do đó cần phải kết hợp xen kẽ giữa các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ này.

Các trò chơi đóng vai giúp trẻ thêm dạn dĩ, tăng cường giao tiếp và tư duy 

 

Chẳng hạn phụ huynh có thể đóng vai là người mua hàng và con chính là người bán. Sau đó đến mua hàng và tạo ra các tình huống để con xử lý. Chẳng hạn mua hàng hết 5000d và đưa con 10000d, sau đó yêu cầu con trả lại tiền thừa. Điều này sẽ dần giúp trẻ đồng thời học được cách tính toán.

 

Mặt khác, để khơi gợi trí tưởng tượng, sáng tạo của con, phụ huynh cũng có thể kể những câu chuyện cổ tích nhưng thay vì để đoạn cuối thì hãy để trẻ tự đóng vai là nhân vật đó và xử lý tình huống theo cách của riêng mình. Chú ý để phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ hiệu quả thì nên chọn các nội dung mà trẻ cảm thấy hứng thú.

Giao nhiệm vụ và giúp trẻ thực hành 

Nhiều người thường cho rằng trẻ chậm phát triển đặc biệt nên hầu như không yêu cầu con làm gì, bảo bọc con một cách quá mức, tuy nhiên điều này hoàn toàn không nên. Giao nhiệm vụ và yêu cầu con thực hiện cũng phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ để cải thiện các kỹ năng, gia tăng sự tương tác và nhận thức đáng kể.

Hãy bắt đầu từ những nhiệm vụ đơn giản, chẳng hạn như lấy cho mẹ quả cóc đem từ bếp lên phòng khách. Trí nhớ của trẻ rất ngắn hạn và con cũng có thể không hiểu mẹ cần gì nên hãy giải thích con thật kỹ, có thể dùng hình ảnh để mô tả rõ nét hơn việc con phải làm.

 

Chắc chắn trong những lần đầu con chưa thể hoàn thành tốt các nhiệm vụ này nhưng đừng nên nóng vội mà hãy thật kiên trì, yêu cầu con làm lại đến khi con thực hiện được mới thôi. Đây cũng là cách giúp con ghi nhớ tốt hơn và có thể thực hiện nếu lần sau cha mẹ yêu cầu.

Các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ qua hình ảnh và âm thanh 

Các chuyên gia luôn khuyến khích việc giáo dục trẻ đặc biệt luôn cần phải sinh động, trực quan, có hình ảnh rõ ràng, không nên dùng ký thuyết khô khan vì chắc chắn trẻ sẽ không thể hiểu và cũng không thể ghi nhớ. Do đó với bất cứ  phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ cũng cần có các hình ảnh hỗ trợ.

 

Luôn luôn kết hợp các hình ảnh, màu sắc, dụng cụ trực quan quan trong các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ

 

Chẳng hạn phụ huynh có thể chuẩn bị các hình ảnh về quả cam, quả ổi để bé ghi nhớ, sau đó chuẩn bị một rổ trái cây thật và yêu cầu trẻ đi lấy những quả vừa được chỉ. Phương pháp này cũng giúp trẻ tăng cường khả năng ghi nhớ, quan sát, đánh giá và nhận thức.

Tương tự, âm thanh có thể kích thích sự chú ý, tưởng tượng, nhìn nhận của trẻ thiểu năng trí tuệ một cách có hiệu quả. Phụ huynh có thể cho trẻ nghe tiếng động vật và yêu cầu trẻ bắt chước lại. Hoặc phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ bằng âm nhạc cũng được đánh giá vừa giúp phát triển não bộ, vừa gia tăng sự tập trung cho trẻ đặc biệt. 

 

Làm thế nào để ứng dụng phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ có kết quả tốt? 

Giáo dục trẻ chậm phát triển trí tuệ nói riêng và trẻ đặc biệt nói chung chưa bao giờ là điều dễ dàng và không phải lúc nào cũng cho kết quả tích cực ngay lập tức. Nếu không đủ sự kiên nhẫn và tình yêu thương với trẻ, đôi khi chính những người dạy dỗ cũng cảm thấy mệt mỏi, muốn bỏ cuộc, đặc biệt khi thấy con không có sự phát triển. 

 

Lên phương án dạy trẻ cần phụ thuộc vào tình trạng nhận thức hiện tại của trẻ 

Để đảm bảo thực hiện các  phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ có hiệu quả tốt nhất cần lưu ý những điều sau

 

• Lên phương án dạy trẻ tùy theo từng mức IQ của con, chẳng hạn với trẻ chậm phát triển trí tuệ mức nhẹ vẫn có thể hiểu ở mức cơ bản, tuy nhiên cần kiên trì và tốn nhiều thời gian hơn. Trong khi đó, với trẻ ở mức trung bình thì cần giảm khối lượng học tập, kiến thức càng đơn giản càng tốt vì khả năng ghi nhớ của con rất kém.

• Luôn quan sát các biểu cảm của trẻ để xem xét về các phản ứng của con và kịp thời điều chỉnh cho phù hợp 

• Sử dụng những từ ngữ cơ bản đã nằm trong vốn đọc hiểu của con,câu từ ngắn gọn, dễ hiểu, dễ ghi nhớ, chân thực nhất có thể

• Ưu tiên phương pháp dạy chậm mà chắc, tập trung vào một vấn đề để trẻ ghi nhớ hoàn toàn, không nên dạy đồng thời nhiều bài học bởi trẻ chậm phát triển trí tuệ sẽ chẳng thể nào ghi nhớ được quá nhiều thông tin một lúc

• Lặp đi lặp lại nhằm tạo thành “đường mòn” tại não bộ, tăng cường chức năng khép kín của cơ quan vỏ bán cầu đại não, giúp trẻ ghi nhớ một cách vững vàng. Tuy nhiên việc lặp lại cần thực hiện một cách linh hoạt, sinh động, tránh việc chỉ đi theo một phương pháp khiến trẻ nhàm chán.

• Để các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ cần phải kết hợp với các thiết bị, đồ chơi học tập sinh động, dụng cụ trực quan chẳng hạn như tranh ảnh, mô hình hay các đồ vật mà trẻ hứng thú. Điều này sẽ mang đến hứng thú giúp trẻ tập trung và muốn học hơn

• Kiên nhẫn, nhẹ nhàng, không nên quát mắng sẽ khiến trẻ có cảm giác hoảng sợ, không muốn học tập 

• Luôn khen ngợi mỗi khi trẻ đạt được các kết quả tích cực, dù chỉ là một thay đổi nhỏ

• Với những trẻ chậm phát triển trí tuệ ở mức độ nặng có thể cần tìm đến các phương pháp dạy phi ngôn ngữ, thủ ngữ để nâng cao nhận thức và giúp trẻ hoàn thiện được các kỹ năng cơ bản

 

Nói chung, có rất nhiều vấn đề cần đặt ra trong các  phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ . Thậm chí chính các phụ huynh đôi lúc cũng cảm thấy căng thẳng, khó khăn trong quá trình hướng dẫn và giáo dục trẻ đặc biệt. 

 

Chính bởi những điều này mà trẻ chậm phát triển trí tuệ thường được khuyến khích tham gia học tập tại các trung tâm giáo dục chuyên biệt cho các trẻ đặc biệt. Nơi đây sẽ có các giáo viên có chuyên môn, có các  phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ đúng cách, phù hợp để mang đến hiệu quả tốt nhất cho trẻ. 

 

Trung tâm Giáo dục chuyên biệt NHC Việt Nam chính là một trong những đơn vị đi đầu trong lĩnh vực giáo dục cho trẻ đặc biệt theo chuẩn quốc tế tại Việt Nam. NHC Academy hiện đang ứng dụng các phương pháp hàng đầu như tâm lý trị liệu, ngôn ngữ trị liệu, trị liệu bằng âm nhạc, giáo cụ, châm cứu trong điều trị và giáo dục nâng cao cho trẻ chậm nói, trẻ chậm phát triển trí tuệ, trẻ tự kỷ.. 

Trung tâm Giáo dục chuyên biệt NHC Việt Nam mang đến rất nhiều phương pháp giáo dục trẻ chậm phát triển trí tuệ có hiệu quả tích cực rõ ràng 

Đặc biệt trung tâm còn là đơn vị đầu tiên và duy nhất ứng dụng Khoa học vận động điều khí dưỡng tâm giúp trẻ chậm phát triển trí tuệ có thể sớm vượt qua những rào cản của bản thân để hòa nhập với xã hội bên ngoài. Các phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ đều dựa trên nền tảng khoa học nên đảm bảo hiệu quả, an toàn cho trẻ. 

Mô hình hiện đang được NHC Academy vận dụng là kết hợp toàn diện giữa khoa học vận động – tâm lý – giáo dục. Điều này giúp trẻ chậm phát triển trí tuệ vừa được tiếp thu kiến thức nhưng không cảm thấy bị căng thẳng tâm lý, tinh thần thoải mái, hứng thú nên càng gia tăng hiệu quả trong quá trình học tập và cải thiện các kỹ năng.

Trung tâm Giáo dục chuyên biệt NHC Việt Nam sở hữu đội ngũ chuyên gia, giáo viên giàu kinh nghiệm, có lòng nhiệt huyết và tình yêu với trẻ em, luôn không ngừng cố gắng để mang đến cho những trẻ đặc biệt một tương lai tươi sáng hơn. Hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại cùng các thiết bị học tập, vui chơi luôn đầy đủ cũng góp phần mang đến cho trẻ thiểu năng trí tuệ một môi trường học tập tốt nhất, tích cực nhất, hiệu quả nhất.

 

Trung tâm Giáo dục chuyên biệt NHC Việt Nam 

 

Thông tin liên hệ

• Địa chỉ: Số nhà 235, phố Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội

• Điện thoại: 090.6818.123 - 090.6818.123

• Email: giaoducnhc@gmail.com

• Website: giaoducnhc.vn

• Fanpage: https://www.facebook.com/giaoducnhc

 

Trên đây là 5 phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ được đánh giá có thể mang đến nhiều cải thiện rõ rệt về tư duy, nhận thức, gia tăng các kỹ năng cần thiết cho trẻ. Gia đình nên kết hợp chặt chẽ với các chuyên gia, giáo viên cho trẻ đặc biệt để quá trình giáo dục con đạt kết quả tích cực nhất, giúp trẻ sớm hòa nhập hoặc có thể đến trường như bạn bè đồng trang lứa. 

 

Tham khảo thêm:

• Top 5 Trung tâm dạy trẻ chậm phát triển tại Hà Nội

• Top 5 trung tâm can thiệp sớm trẻ tự kỷ, bại não tại Hà Nội

• Phương pháp TEACCH trong can thiệp sớm và giáo dục trẻ tự kỷ

• Phương pháp PECS trong can thiệp trẻ tự kỷ và rối loạn ngôn ngữ