Những điểm mới về kiểm điểm và đánh giá, xếp loại chất lượng hằng năm đối với tập thể, cá nhân trong hệ thống chính trị theo Quy định 124-QĐ/TW 2023, ngày 04/10/2023 của Bộ Chính trị

1. Về đối tượng kiểm điểm

- Tập thể: Tách rõ hai loại đối tượng: (1) Các cấp ủy, tổ chức đảng (2) Tập thể lãnh đạo, quản lý; đồng thời quy định rõ hơn về đối tượng tập thể tại Điều 5, Quy định mới đã bổ sung, làm rõ đối tượng là “tập thể lãnh đạo các cơ quan tham mưu giúp việc của Đảng, đơn vị sự nghiệp ở Trung ương và địa phương; ban thường vụ cấp ủy cấp tỉnh, cấp huyện; ban thường vụ đảng ủy cấp trên cơ sở các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước ở Trung ương và địa phương (bao gồm cả ban thường vụ cấp ủy cơ sở được giao quyền hoặc thí điểm giao quyền cấp trên cơ sở) và ban thường vụ cấp ủy ở cơ sở (nơi không có ban thường vụ thì kiểm điểm ban chấp hành).

- Cá nhân: Bổ sung đối tượng cá nhân được miễn kiểm điểm: Đảng viên bị đình chỉ sinh hoạt đảng; đảng viên mới kết nạp chưa đủ 6 tháng cũng sẽ không thuộc đối tượng kiểm điểm hàng năm.

2. Quy định rõ nội dung kiểm điểm cho từng đối tượng, trong đó cụ thể về nội dung kiểm điểm đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý

Quy định 124 đã quy định cụ thể hơn về nội dung kiểm điểm đối với cá nhân giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý. Cụ thể, nội dung kiểm điểm của cán bộ lãnh đạo, quản lý bao gồm:

- Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; tinh thần đoàn kết, thống nhất trong nội bộ; ý thức tổ chức kỷ luật, trách nhiệm nêu gương, việc thực hiện những điều đảng viên không được làm; tác phong, lề lối làm việc. Liên hệ các biểu hiện về suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá".

- Việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn và kết quả thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao trong năm.

- Việc thực hiện cam kết tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hằng năm.

- Những vấn đề được gợi ý kiểm điểm; việc khắc phục những hạn chế, khuyết điểm được cấp có thẩm quyền kết luận và được chỉ ra ở kỳ kiểm điểm trước (nếu có).

- Kết quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành; thực hiện chức trách, nhiệm vụ; mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các tổ chức, cơ quan, đơn vị thuộc quyền quản lý; khả năng quy tụ, xây dựng đoàn kết nội bộ.

- Trách nhiệm trong công việc; tinh thần năng động, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; xử lý những vấn đề khó, phức tạp, nhạy cảm trong thực hiện nhiệm vụ.

- Trách nhiệm nêu gương của bản thân và gia đình; việc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; sự tín nhiệm của cán bộ, đảng viên.

Ngoài những nội dung trên, cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu, cá nhân phải kiểm điểm làm rõ trách nhiệm khi có dấu hiệu vi phạm; để xảy ra những vấn đề bức xúc, phức tạp, dư luận quan tâm; có đơn, thư khiếu nại, tố cáo; biểu hiện mất đoàn kết nội bộ; vi phạm nguyên tắc, quy định của Đảng; biểu hiện "lợi ích nhóm", tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, suy thoái, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá"; có tập thể, cá nhân thuộc quyền quản lý bị kỷ luật, khởi tố; trì trệ, yếu kém, không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao.

3. Quy định về nơi kiểm điểm

Nơi kiểm điểm của cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo quản lý ở cấp nào thì thực hiện kiểm điểm tự phê bình và phê bình ở cấp đó. Không còn quy định việc kết hợp kiểm điểm tập thể, cá nhân thành viên ban cán sự đảng, đảng đoàn với tập thể lãnh đạo, quản lý tổ chức đoàn thể, cơ quan, đơn vị.

4.  Trách nhiệm, thẩm quyền

- Bổ sung thêm trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, tập thể lãnh đạo, quản lý và người đứng đầu: Yêu cầu bổ sung các nội dung kiểm điểm đối với tập thể, cá nhân thuộc quyền quản lý khi cần thiết; Chỉ đạo xây dựng kế hoạch khắc phục hạn chế, yếu kém, khuyết điểm sau kiểm điểm.

- Bổ sung thêm trách nhiệm của cá nhân Đảng viên tại Khoản 2, Điều 8. Cụ thể, cá nhân Đảng viên cần phải: Nêu cao trách nhiệm, sự gương mẫu trong kiểm điểm, phát huy tinh thần tự phê bình và phê bình; Kiểm điểm trung thực, thẳng thắn, khách quan, thực chất.

5. Thay đổi khung tiêu chí đánh giá, xếp loại Đảng viên

Tương tự như khi kiểm điểm Đảng viên, để đánh giá, xếp loại Đảng viên, Quy định 124 cũng đưa ra các khung tiêu chí theo hai đối tượng khác nhau. Cụ thể:

Đánh giá, xếp loại chung với các khung tiêu chí sau đây:

- Về chính trị, tư tưởng; ý thức tổ chức kỷ luật; phẩm chất đạo đức, lối sống; giữ gìn đoàn kết nội bộ; chấp hành sự phân công của tổ chức; trách nhiệm, tác phong, lề lối, phương pháp làm việc;

- Thực hiện Quy định những điều đảng viên không được làm; mức độ thực hiện cam kết tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hằng năm; công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”;

- Tiêu chí về năng lực, uy tín; giữ mối liên hệ mật thiết, gắn bó với quần chúng nhân dân; trách nhiệm nêu gương, sự gương mẫu của bản thân và người có quan hệ gia đình; về kết quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao trong năm và phải được đưa ra cụ thể bằng các sản phẩm;

- Kết quả khắc phục hạn chế, yếu kém, khuyết điểm đã được chỉ ra.

Riêng cá nhân là cán bộ lãnh đạo, quản lý hoặc thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ban Bí thư quản lý, Bộ Chính trị thì đánh giá theo tiêu chí chức danh trong quy định của Bộ Chính trị và phân cấp quản lý cán bộ.

Như vậy, so với quy định cũ, Bộ Chính trị đã bổ sung thêm nhiều tiêu chí, tiêu chuẩn được dùng để đánh giá, xếp loại Đảng viên.

6. Quy trình đánh giá, xếp loại Đảng viên mới

Các thang đánh giá, xếp loại Đảng viên gồm 04 cấp độ, gồm: xuất sắc, tốt, trung bình và kém.

Cấp có thẩm quyền sẽ dựa vào khung tiêu chí đánh giá, tiêu chuẩn mức xếp loại chất lượng được quy định tại từng tập thể, áp dụng cho từng đối tượng của cơ quan và ý kiến của các cơ quan liên quan để đánh giá, xếp loại phù hợp.

Quy trình đánh giá, xếp loại Đảng viên được nêu tại Điều 11, Quy định 124 gồm các bước sau đây:

Bước 1: Cá nhân Đảng viên tự đánh giá, xếp loại và tự nhận một trong bốn mức đánh giá (xuất sắc, tốt, trung bình, kém) theo từng tiêu chí xếp loại.

Bước 2: Cơ quan tham mưu thẩm định và đề xuất mức xếp loại chất lượng cho từng Đảng viên căn cứ vào kết quả tự đánh giá, xếp loại của cá nhân và ý kiến tham gia của cơ quan có liên quan, cơ quan tham mưu về công tác tổ chức cán bộ.

Bước 3: Cấp có thẩm quyền ra quyết định xếp loại chất lượng. Nếu sau khi có kết quả mà có đơn thư khiếu nại, tố cáo, có dấu hiệu vi phạm kỷ luật Đảng, hành chính, gây mất đoàn kết nội bộ thì sẽ được kiểm tra, xác minh, thẩm định và xem xét lại kết quả đánh giá, xếp loại này.

Ở bước này, Quy định mới đã giảm bớt khá nhiều thủ tục hành chính bởi theo quy định cũ, ở bước 3 sẽ gồm các công việc:

- Cơ quan làm công tác tổ chức, cán bộ thẩm định kết quả tự đánh giá, kết quả tham gia đánh giá… và tổng hợp, đề xuất mức xếp loại chất lượng sau khi phối hợp cùng với cơ quan liên quan tham mưu.

- Trên cơ sở đề xuất đó, cấp có thẩm quyền mới xem xét, quyết định việc đánh giá và xếp loại chất lượng hằng năm với từng cá nhân.

Đồng thời, quy định mới cũng nêu rõ cấp ủy cấp trên trực tiếp sẽ chỉ đạo kiểm tra, xác minh, xem xét lại kết quả đánh giá, xếp loại nếu có đơn, thư tố cáo, khiếu nại. Trong khi quy định cũ không nêu rõ quy định này.

7. Thêm trường hợp Đảng viên bị xếp loại "Không hoàn thành nhiệm vụ".

Căn cứ Khoản 4, Điều 12, Quy định 124 , quy định mới đã bổ sung thêm các trường hợp cá nhân bị xếp loại "Không hoàn thành nhiệm vụ" như sau:

- Vi phạm những điều đảng viên không được làm;

- Vi phạm trách nhiệm nêu gương, ảnh hưởng xấu đến uy tín của bản thân và cơ quan, đơn vị nơi công tác.

- Có trên 50% số phiếu tín nhiệm thấp tại kỳ lấy phiếu tín nhiệm theo quy định trong năm đánh giá.

Ngoài ra, bỏ trường hợp "Không hoàn thành 100% chỉ tiêu quan trọng, nhiệm vụ trọng tâm."

8. Quy định mới về các trường hợp vi phạm từ năm trước hoặc vi phạm ở cơ quan, đơn vị cũ

So với quy định cũ, tại Khoản 4, Điều 12 đã bổ sung thêm các quy định hướng dẫn như sau:

- Trường hợp tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm xảy ra từ năm trước, thời điểm trước nhưng đến thời điểm năm đánh giá, xếp loại mới bị cấp có thẩm quyền quyết định thi hành kỷ luật hoặc tập thể, cá nhân bị cấp có thẩm quyền quyết định tăng nặng hình thức kỷ luật trong năm đánh giá, xếp loại thì tổ chức đảng cấp trên có thẩm quyền căn cứ vào hình thức kỷ luật, nội dung, động cơ, tính chất, mức độ, hậu quả, nguyên nhân vi phạm, hoàn cảnh cụ thể để xem xét đánh giá, xếp loại lại tại thời điểm xảy ra khuyết điểm, vi phạm.

- Trường hợp cá nhân có khuyết điểm, vi phạm xảy ra ở cơ quan, đơn vị cũ nhưng bị xử lý kỷ luật và thi hành kỷ luật ở cơ quan, đơn vị mới chuyển đến thì tính vào kết quả đánh giá, xếp loại của cơ quan, đơn vị cũ (không quy trách nhiệm cho cơ quan, đơn vị mới).

- Trường hợp cá nhân có khuyết điểm, vi phạm xảy ra ở cả cơ quan, đơn vị cũ và cơ quan, đơn vị mới, bị xử lý kỷ luật và thi hành kỷ luật ở cơ quan, đơn vị cũ và cơ quan, đơn vị mới chuyển đến thì tính hình thức kỷ luật vào kết quả đánh giá, xếp loại theo thời điểm xác định hành vi vi phạm tại mỗi cơ quan, đơn vị.